Bulgaristan Parlamentosu tarafından 7 Ağustos’ta onaylanan LGBTİ+ karşıtı yasa, Cumhurbaşkanı Rumen Radev’in 15 Ağustos’ta yasayı kesinleştirmesiyle yürürlüğe girdi. Eunews’te yer alan habere göre; çeşitli siyasi ve sivil toplum aktörlerinden Bulgaristan’a yaptırım uygulanmasına yönelik çağrılar artıyor.

KaosGL’nin haberine göre;

Yaptırım çağrılarının en sonuncusu Renew Europe’tan geldi:

“Renew, Bulgaristan cumhurbaşkanının, Bulgaristan Parlamentosu tarafından cinsel yönelim temelinde grupları hedef alan yasa tasarısını imzalamasını şiddetle kınıyor.”

Renew, söz konusu yasanın uluslararası hukuk tarafından tanınan temel hak ve özgürlükleri ihlal ettiğini belirtti. Renew, AB yasalarını ve değerlerini korumak için Avrupa Komisyonu tarafından tam bir soruşturma yürütülmesini talep etti.

Düzenlemeler yasa haline gelmeden önce de Avrupa Parlamentosu’nda itirazlar oldu. Örneğin, Renew üyesi olan Avrupa Demokratik Partisi’nden LGBTQ+ Intergroup; AB Yürütme Başkanı Ursula von der Leyen’i Sofya’da yaşanan gelişmeleri “acilen kınamaya” ve Eşitlik Komiseri Helena Dalli’yi “özellikle çocuklar olmak üzere LGBTİ+ topluluğuna doğrudan saldırı” olarak tanımlanan yasaya karşı harekete geçmeye çağırdı. Dalli, 13 Ağustos’ta hükümetin Eğitim ve Bilim Bakanı Galin Tsokov’a uygulamayı planladığı önlemleri açıklığa kavuşturmasını talep eden bir mektup gönderdi. Dalli’nin sözcüleri, Komisyon’un “mevzuatın AB yasalarıyla uyumlu olup olmadığını analiz edeceğini” söyledi.

Bulgaristan’daki birkaç sivil toplum örgütü de Komisyon’u hükümete karşı ihlal işlemleri başlatmaya çağırdı. Örneğin, insan hakları derneği Forbidden Colours, Erasmus+ programı gibi Sofya’ya eğitim ve kültür için ayrılan AB fonlarının dondurulmasını talep etti.  Ilga-Europe da yeni mevzuatı kınadı ve Brüksel ile diğer üye ülkelerin şansölyeliklerini de aynısını yapmaya çağırdı.

Macaristan’a ayrılmış 12 milyar euroluk uyum fonu dondurulmuştu

Bulgaristan hükümeti, geçen yıl eşcinsel ilişkilerin yasal olarak tanınması çağrısında bulunan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin kararını henüz uygulamadı. Yeni çıkarılan yasa tam tersi yönde ilerliyor. Söz konusu LGBTİ+ karşıtı yasa, 2021’de Macaristan’da ve 2013’te Rusya’da kabul edilen yasalarla ciddi benzerlikler taşıyor.

Üç yıl önce temmuz ayında AB, Macaristan’a karşı Birliğin temel antlaşmalarını ihlal ettiği iddiasıyla ihlal davası açtı. Macaristan’a ayrılmış yaklaşık 12 milyar euroluk uyum fonu, hukukun üstünlüğünü koruyamadıkları için şu anda dondurulmuş durumda. Bulgaristan’daki LGBTİ+ karşıtı yasayı eleştirenler de AB’den benzer bir tutum bekliyor.

Ne olmuştu?

Bulgaristan Parlamentosu 7 Ağustos’ta, okul öncesi ve okul eğitimi sisteminde “geleneksel olmayan eşcinsel yönelim ve/veya biyolojik olmayan cinsiyet kimliğinin belirlenmesiyle ilgili fikir ve görüşlerin doğrudan veya dolaylı olarak herhangi bir şekilde propagandasının yapılmasını, teşvik edilmesini ve kışkırtılmasını” yasaklayan LGBTİ+ karşıtı bir propaganda yasasını 159’a karşı 22 oyla kabul etti. Yasanın kabul edilmesiyle birlikte Bulgaristan’da Okul Öncesi ve Okul Eğitimi Yasası (PSEA) değişti.

Ilga Avrupa’nın sitesinde yer alan habere göre; hem yasa tasarısının gerekçesinde hem de parlamentoda yapılan tartışmalarda eğitim kurumlarının “yakınlarında” bulunan içeriklerin de yasaklanması gerektiği belirtildi. Bu, LGBTİ+ bireylerin herhangi bir şekilde tasvir edilmesinin okullarda ve okul öncesi eğitim kurumlarında ve bunların yakınlarındaki herhangi bir kuruluşta yasaklanacağı anlamına geliyor.

Geçtiğimiz günlerde Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Ofisi Sözcüsü Liz Throssell de yasaya tepki göstermişti:

“Damgalama ve yanlış bilgilendirmenin ele alınması, kabul ve hoşgörüyü teşvik etmek ve herkesin insan haklarına saygı duyan ve onları destekleyen kapsayıcı toplumlar inşa etmek için kritik öneme sahiptir.

Bulgaristan’daki LGBT bireylerin %72’sinin okulda zorbalığa uğradığını bildirdiği bir zamanda gelen yeni yasa değişikliği, yalnızca LGBT bireylere yönelik insan hakları ihlallerini ve okullarda zorbalık ve tacizi derinleştirmeye hizmet edecektir. Ayrıca Bulgaristan’ın anayasal garantilerine ve eşitlik, ayrımcılık yapılmaması ve ifade özgürlüğünü güvence altına almaya yönelik uluslararası insan hakları antlaşma taahhütlerine de aykırıdır.

Bulgar yetkililerin, özellikle LGBT gençlere yönelik ve eğitim sistemi içerisinde şiddet, ayrımcılık ve zorbalığı önlemek ve bunlarla mücadele etmek için acil adımlar atması hayati önem taşımaktadır.”